मुक्त मी . . . . विमुक्त मी: September 2014

पुढे पावसाळा नभी मेघमाळा, दर्‍या डोंगराला निळा ये उमाळा
वरी कोसळे अंबराचा जिव्हाळा, दुजा स्वर्ग ऐसे दिसे विश्व डोळा
असे हे जगाचे फिरे चक्र बाळा, हिवाळा, उन्हाळा पुन्हा पावसाळा ...पुन्हा पावसाळा असे जरी असले तरी त्याचे येणे सुखावह असते. प्रत्येक वेळी त्याचे रूप वेगळं असतं. कधी सुखावणार तर कधी दुखावणारं. पण काहिही असलं तरी त्याच्या येण्याने आनंद न होणारा मनुष्य विरळाच. वळवाचा पाऊस, आषाढात गरजत बरसणारा धुवांधार पाऊस, श्रावणात उनपावसाचा खेळ खेळत बरसाणारा पाऊस तर भाद्रपदात रिमझिम झरणारा पाऊस. वैशाख वणव्यात तापलेल्या धरतीला तो आपल्या "हिरव्या" रंगात रंगवून घेतो. बरं या हिरव्या रंगाच्या छटा तरी किती विविध! झाडाझुडपांचा गर्द हिरवा, नवीन पालवीचा कोवळा हिरवा, डोंगर-पठारावर व्यापलेल्या गवताचा पोपटी हिरवा, जीर्ण पानांचा वाळका हिरवा, शेवाळ्याचे भस्म फासलेल्या दगडाचा शेवाळी हिरवा. अगदी "ऋतू हिरवा, ऋतू बरवा" सारखाच. अशा या पाऊसवेड्यांमध्ये हिरव्या ऋतुत मनसोक्त भटकंती करणाऱ्या पर्यटकांचाही समावेश होतो आणि भिजून चिंब करणार्‍या ठिकाणाला भेटी द्यायच्या याद्या तयार होऊ लागतात. अशा या वेड लावणार्या पावसाचे रूप प्रत्येक ठिकाणी वेगवेगळे असते. घाटमाथ्यावर कमी-अधिक तर कोकणात धुवांधार.
घाटमाथ्याला कोकणात जोडणार्‍या सह्याद्रीच्या घाटरस्त्याचे सौंदर्य तर काही औरच. पुण्याहुन मुळशीमार्गे माणगाव कोलाडला जाणारा "ताम्हिणी घाट", भोर मार्गे महाडला जाणारा "वरंधा घाट", कराडहुन चिपळुणला जाणारा "कुंभार्ली घाट", तर कोल्हापुरहुन कोकणात उतरणारा "अंबा घाट" ,"फोंडा घाट", "गगनबावडा" आणि "आंबोली घाट". प्रत्येक घाटरस्त्याचे सौंदर्य पावसात किंवा पाऊस पडुन गेल्यावर जरा जास्तच खुलते. एखाद्या जर्जर वृद्धेचे अल्लड नवतरूणीत रूपांतर व्हावे असा या घाटरस्त्यांचा पावसात कायापालट होतो. अशाच एका देशावरच्या गावाला कोकणाशी जोडणार्‍या अशाच एका "वरंधा घाटाचा" हा चित्र परीचय.

भिजुनी उन्हे चमचमती, क्षण दिपती क्षण लपती
नितळ निळ्या अवकाशी मधुगंधी तरल हवा
ऋतु हिरवा..... ऋतु बरवा प्रचि ०१
सांग चेडवा दिसता कसो खंडाळ्याचो घाट...